О.Саранчулуун: Хойшлогдсон төслүүдийн 70–80 хувь нь иргэдийн өдөр тутмын үйлчилгээ, хүүхдийн боловсрол, эрүүл мэнд, эмзэг бүлгийн хамгаалал руу чиглэж байна

126 гишүүнтэй анхны парламентын үйл ажиллагаанд орсон томоохон өөрчлөлтүүдийн нэг нь төсвийн төслөө 4 үе шат хэлэлцүүлдэг байсныг 5 болгож, 9 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс эхлэн 11 дүгээр сарын 15 гэхэд хэлэлцэн батлахаар хуульд өөрчлөлт оруулсан.Гэвч өнөөдөр 11 дүгээр сарын 06-ны өдөр. УИХ-ын чуулганаар төсвийн төлийн 3 дахь хэлэлцүүлгийг хийх ёстой байсан ч Монгол Ардын Намын бүлэг завсарлага аваад байна. Төсвийн төсөлд шаардлагатай хөрөнгө оруулалтууд багтаж чадаагүй, төсвийн зарцуулалт оновчгүй, танах боломжтой хэсэгт өөрчлөлт оруулж чадахгүй байна хэмээн гишүүд шүүмжилсээр байгаа юм.Улмаар төсвийн төслийг Засгийн газарт буцаах санал ч гарав.УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун Улсын төсвийн бодлого гэж зүйл нь ердөө л сандал суудлынх төлөөх хэрэгсэл бололтой хэмээн тодотгоод төсвийг засгийн газарт буцаах саналтай байгаагаа хуваалцав.Тэрбээр “Сэхээнд” шахуу байгаа салбарын асуудал, хүнд хэцүү байгаа хүн амын асуудал орхигдож оронд нь зам голдуу, бүсийн хөгжил гэх мэт арга хэмжээнд зориулжээ.Энэ удаагийн төсвийн хасалтанд орсон жагсаалтыг харахад хамгийн тод харагдаж байгаа зүйл бол төрийн үндсэн үйлчилгээтэй холбоотой барилга, дэд бүтцийн ажлууд өргөн хүрээгээр зогсож, үүний дотор боловсрол, эрүүл мэнд, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн чиглэл хамгийн ихээр өртсөн явдал юм.Эхний хэсэгт төрийн байгууллагуудын тоног төхөөрөмжийн санхүүжилтүүд бууруулсан байдал харагддаг. Энэ нь байгууллагын үндсэн үйл ажиллагаанд шууд саад болохгүй ч технологийн шинэчлэл, хүчин чадал нэмэх шаардлага хойшилж байгаа хэрэг. Үүнд Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, УИХ-ын Тамгын газар, АТГ, Үндэсний аудит, ШУА-ийн лаборатори зэрэг олон байгууллага орсон бөгөөд заримд нь хэдэн тэрбумаар бууралт хийгдсэн.Дараагийн хамгийн их хохирол үзсэн салбар бол эргэлзээгүй боловсрол. Улсын хэмжээнд 40 гаруй сургуулийн барилга, өргөтгөл, дотуур байр, цэцэрлэгийн барилга зэрэг хүүхдийн боловсролын дэд бүтцийг хангах үндсэн төслүүд шууд тасалдсан. Энэ нь аль хэдийнэ ачаалалтай, гурван ээлжтэй ажиллаж байгаа сургуулиудын нөхцөлд хамгийн том сөрөг нөлөөг авчирна. Эрүүл мэндийн салбарын хувьд Завхан, Булган зэрэг аймгуудад шинээр баригдахаар төлөвлөсөн 100 ортой эмнэлгүүд, Хавдар судлалын төвийн өргөтгөл, эрхтэн шилжүүлэн суулгах төв зэрэг хүний амь нас, нарийн мэргэжлийн тусламжтай холбоотой томоохон байгууламжууд бүгд хасагдсан. Энэ бол салбарын ачаалал, орны хүрэлцээ, өндөр өртөгтэй эмчилгээний хүртээмжтэй шууд холбоотой шийдвэр тул нөлөөлөл нь бодитоор мэдрэгдэнэ.Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн чиглэлд хоёр чухал төсөл хасагдсан нь илүү эмзэгӨнөр бүл-хүнд хэлбэрийн хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн асрамжийн газар, мөн Арвайхээрт баригдахаар төлөвлөсөн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төв зэрэг нь улсын хэмжээнд маш хомс байдаг үйлчилгээний дэд бүтцийг сайжруулах зорилготой төсөл байв. Түүнчлэн хот, сум, аймгийн дэд бүтэц, инженерийн шугам сүлжээ, цэвэр ус, дулааны станцууд, шинэ орон сууцны хорооллын дэд бүтцийн төслүүдийн томоохон хэсэг мөн хасагдсан нь орон нутгийн хөгжил, иргэдийн амьдрах орчинтой холбоотой олон өргөн асуудлыг хойшлуулж байна.Нийтлэг дүгнэвэл, энэ багц хасалт нь дэд бүтэц, сургууль, эмнэлэг, ХБИ-ийн үйлчилгээний суурь барилга байгууламж руу гол цохилт орж байгаа бөгөөд хойшлогдсон төслүүдийн 70–80 хувь нь шууд иргэдийн өдөр тутмын үйлчилгээ, хүүхдийн боловсрол, эрүүл мэнд, эмзэг бүлгийн хамгаалал руу чиглэж байна. Тоног төхөөрөмжийн бууралт бол харьцангуй бага эрсдэлтэй бол, бүтээн байгуулалтын хэсэгт орсон бүрэн хасагдалтууд урт хугацааны нийгмийн чанартай эрсдэл үүсгэнэ.